Otrzymuj aktualizacje w czasie rzeczywistym bezpośrednio na swoim urządzeniu, zasubskrybuj teraz.
Chcemy żyć coraz dłużej, ale nie tylko: chcemy żyć długo i czerpać z życia pełnymi garściami, a więc również: mieć wysoką jakość życia związaną ze zdrowiem (ang. health-related quality of life – HRQoL). Trzeba stworzyć ku temu warunki: infrastrukturę, procedury, interwencje poparte paradygmatem medycyny opartej na faktach (ang. evidence-based medicine). Badania w obszarze medycyny prewencyjnej są prowadzone od dawna – pierwsza odnotowana publikacja naukowa pochodzi z 1857 roku [1-5] (choć krzewienie zdrowego tryby życia praktykowano oczywiście już w starożytności), ale prawdziwy skok liczby badań i publikacji nastąpił w połowie lat 80-tych XX wieku.
Po pierwsze … gospodarka, mądry człowieku
Medycyna prewencyjna jest tańsza, szybsza i skuteczniejsza od konwencjonalnego dbania o zdrowie tylko w momentach zagrożenia, gdyż:
· rozkłada koszt utrzymania zdrowia równomiernie w czasie,
· może być realizowana bez przerywania nauki, pracy, innych aktywności,
· pozwala realizować większość przedsięwzięć na podstawowym stopniu kosztochłonności i inwazyjności,
· pozwala uniknąć (w miarę możliwości) traumatycznych przeżyć związanych z urazem/atakiem, transportem i pobytem w szpitalu oraz powrotem do zdrowia,
· oszczędza stresu pacjentowi i jego najbliższym,
· zwalnia zasoby systemu opieki zdrowotnej dla najbardziej potrzebujących,
· zmniejsza zapotrzebowanie na wysoko specjalizowanych profesjonalistów medycznych, których i tak brakuje,
· zmniejsza liczbę rent i odszkodowań,
· poprawia niemal wszystkie wskaźniki związane ze zdrowiem,
· pozwala dokładniej przewidywać stan zdrowia pojedynczych osób i całych populacji objętych monitoringiem, a zatem lepiej planować obciążenie systemu, popyt na specjalistów, leki i terapie,
· podlega ciągłemu rozwojowi, w tym w obszarze technologicznym, co zwiększa jej automatyzację i możliwości pozyskiwania oraz analizy danych,
· rozwija dynamicznie nauki medyczne i o zdrowiu oraz praktykę kliniczną dzięki ogromnym ilościom przetwarzanych danych nt. stanu zdrowia, nigdy wcześniej nie pozyskiwanych w takiej skali
· dla chętnych: pozwala dłużej pracować.
Liczba i waga korzyści z medycyny prewencyjnej znacznie przewyższa liczbę i wagę jej wad. Trzeba zwiększyć świadomość społeczną, rozpowszechnić wiedzę, zwiększyć dostępność, obniżyć cenę w oparciu o masową sprzedaż produktów zdrowotnych, a także przekonać grupę opornych, którzy boją się badać, żeby nie wykryć schorzenia, które ich np. zrujnuje finansowo. Ważne są również kwestie etyczne: czy system może decydować, jakie dane podać pacjentowi, szczególnie w stanie terminalnym? – to zagadnienie wciąż budzi dyskusje wśród bioetyków – czy lekarz może wprowadzić w błąd pacjenta, żeby zapewnić mu nadzieję i pozornie lepszą jakość życia w jego ostatnich dniach/tygodniach.
Po drugie … technologia w służbie człowieka
Osiągnęliśmy już ten próg zaawansowania technologicznego, który pozwala nam na wdrożenie efektywnych i relatywnie nisko kosztowych systemów medycyny prewencyjnej opartych na systemie badań i czujników, mobilnym dostępie do zdalnych baz danych oraz analizie, wnioskowaniu i predykcji w oparciu o systemy sztucznej inteligencji [6,7]. Internet Rzeczy, sieci 5G oraz 6G, a także paradygmat Przemysłu 4.0.
Większość z nas ma już podstawowe urządzenia do medycyny prewencyjnej: smartfony, a część również smartwarche i opaski. Warto rozszerzyć ich możliwości z myślą o jak najdłuższym utrzymaniu dobrego stanu zdrowia, zarówno dzięki monitorowaniu stanu zdrowia, jak i cyklicznym kontrolom u specjalistów.
AIBARC wspiera technologicznie te tendencje poprzez kreatywne wykorzystanie metod i technik sztucznej inteligencji do analizy, wnioskowania z danych (np. względem wyodrębnionej tzw. normy jednowartościowej lub przedziałowej) oraz określania trendu przyszłych zmian i predykcji wartości na kolejny okres oceny stanu zdrowia, w tym w obecności czynników ryzyka [8-9].
Po trzecie … świadomość i dyscyplina
Rzetelna wiedza i praktyka kliniczna oparta na podstawach naukowych, większa efektywność, docelowo mniejsza absencja w pracy i większe zadowolenie z życia to argumenty za medycyną prewencyjną, które powinny trafić do świadomości społecznej i zostać tam ugruntowane.
Nie możemy w pełni liczyć na dyscyplinę społeczną, co pokazało zachowanie części rodaków podczas pandemii – tylko 53% z nich deklaruje, że dba o zdrowie bardziej niż wcześniej [10]. Co ciekawe: najczęściej podejmowane działania w ramach dbania o zdrowie to odpowiednia ilości snu (50%) i odpoczynku (49%), jedzenie zdrowej żywności (49%) oraz rozmowy z przyjaciółmi i znajomymi przez telefon i Internet (53%).
Medycyna prewencyjna, nie tylko podczas pandemii dotyczy w szczególnym stopniu grup ryzyka, w tym seniorów, ale również osób w sile wieku, aktywnych, uprawiających sport, które muszą kontrolować, czy wydolność ich organizmu na to pozwala. Monitorowana aktywność to aktywność bezpieczna, bez przykrych niespodzianek.
Podsumowanie
Medycyna prewencyjna wymaga wprowadzenia swego rodzaju monokultury: jednolitego standardu usług monitorowania i utrzymania zdrowia klientów, a jednocześnie kultywowania różnorodności w ramach terapii personalizowanej. Stąd konieczność wypracowania nowych dróg dotarcia do klienta, uświadamiania, wdrażania dobrych praktyk, kreatywnego wspierania i prowadzenia podopiecznych, a także reagowania na ostrzeżenia i alarmy.
Dziękujemy za przeczytanie całego artykułu. Mamy nadzieję, że przyniósł on Państwu odpowiedzi na nasuwające się Państwu pytania. Jeżeli potrzebujecie Państwo więcej wiedzy w tym zakresie, zapraszamy do czytania pozostałych artykułów na naszym portalu.
Literatura
1. The Progress of Preventive Medicine and Sanitary Measures: Being the Thruston Speech on the Wendy Commemoration at Caius College. Br Foreign Med Chir Rev. 1857; 19(38):364-374.
2. Wheelhouse C. G. Notes on Some Points in Preventive Medicine. Br Med J. 1872; 1(600):692-3.
3. Ogle W. Preventive Medicine in Ordinary Medical Practice: Being a Sequel to Dr. Ransome’s Address on State Medicine. Br Med J. 1878; 1(890):86-7.
4. Woodman J. On Sanitary Science or Preventive Medicine. Br Med J. 1888; 2(1439):173-4.
5. Thorne R. T. On the Progress of Preventive Medicine during the Victorian Era. Inaugural Address of Session 1887-88. Trans Epidemiol Soc Lond. 1889; 7:1-46.
6. Fundacja edukacyjna perspektywy. Kobiety na politechnikach. Raport 2021.
7. Digital Poland. State of Polish AI 2021.
8. Jones O. T., Calanzani N., Saji S., Duffy S. W., Emery J., Hamilton W., Singh H., de Wit N. J., Walter F. M. Artificial Intelligence Techniques That May Be Applied to Primary Care Data to Facilitate Earlier Diagnosis of Cancer: Systematic Review. J Med Internet Res. 2021; 23(3):e23483.
9. Iannattone P. A., Zhao X., VanHouten J., Garg A., Huynh T. Artificial Intelligence for Diagnosis of Acute Coronary Syndromes: A Meta-analysis of Machine Learning Approaches. Can J Cardiol. 2020; 36(4):577-583.
10. IBRIS Wpływ pandemii na zachowania zdrowotne Polaków – I edycja https://ibris.pl/2020/04/wplyw-pandemii-na-zachowania-zdrowotne-polakow-i-edycja/ – data dostępu 01.05.2021 r.
AUTORZY:
Waldemar Wiśniewski, Dariusz Mikołajewski