Rola Onkodietetyki w poprawianiu skuteczności terapii onkologicznych

Rola Onkodietetyki w poprawianiu skuteczności terapii onkologicznych

 

Onkodietetyka

Żywienie stanowi nieodzowny element naszego życia. Z każdej strony otrzymujemy informacje na temat jedzenia. W drodze do pracy, szkoły, na wakacjach. Podejmując decyzję o tym jak się żywimy oddziałujemy na nasz stan zdrowia. Według pól Lalonda styl życia ma aż 53% wpływu na nasz stan zdrowia. Żywienie stanowi element profilaktyczny chorób nowotworowych, sercowo-naczyniowych, neurodegeneracyjnych oraz wielu innych. Sposób żywienia oraz stan odżywienia mają wpływ na skuteczność terapii onkologicznej. Dodatkowo skuteczność rekonwalescencji oraz ryzyko nawrotu będzie zależało między innymi od tego w jaki sposób będziemy się żywić.

Rola onkodietetyka jest znacząca na każdym z tych etapów, a dietetyk onkologiczny jest pewnego rodzaju przewodnikiem, który wskazuje odpowiednią ścieżkę żywieniową dostosowaną do pacjenta.

Zadania onkodietetyki

Jednym z głównych problemów osób leczonych onkologicznie jest ryzyko wystąpienia niedożywienia a nawet kacheksji nowotworowej. Dlatego jednym z zadań onkodietetyki jest utrzymanie masy ciała, zminimalizowanie jej strat oraz odbudowa. W wyniku choroby dochodzi do zwiększenia katabolizmu, który wiąże się ze zwiększonym wydatkiem energetycznym, celem interwencji żywieniowej będzie zmniejszenie intensywności tego procesu oraz przesunięcie go w kierunki anabolizmu, czyli procesu odbudowy. Dodatkowo ważnym aspektem w kontekście żywienia osób onkologicznych będzie uzyskanie dodatniego bilansu azotowego, który pozwoli na obudowę masy mięśniowej. Kolejnym aspektem jest utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej, czyli zapobieganie odwodnieniu oraz przewodnieniu. Zadaniem onkodietetyka opiekującego się pacjentem onkologicznym musi być przekazanie zaleceń lub ułożenie diety, która pozwoli na pokrycie dobowego zapotrzebowania energetycznego organizmu, dostarczy odpowiedniej ilości aminokwasów (białka), niezbędnych do funkcjonowania kwasów tłuszczowych oraz witamin i pierwiastków śladowych.

Badania naukowe a onkodietetyka

Czy interwencja dietetyczna ma wpływ na proces leczenia? Odszukano metaanalizy, które stanowią najważniejszy dowód w świecie nauki. Oto najważniejsze wnioski:

• Metaanaliza przeprowadzona w 2020 dotycząca wpływu interwencji żywieniowej przeprowadzonej u pacjentów z nowotworami głowy i szyi podczas radioterapii. Wykazano, że grupy, u których przeprowadzono poradnictwo żywieniowo, dietę wzbogacono w doustne suplementy pokarmowe (ONS) miały większą masę ciała w porównaniu do grupy kontrolnej a co za tym idzie mniejsze ryzyko niedożywienia. Z kolei dobry stan odżywienia jest związany z lepszymi efektami leczenia oraz przeżycia.
• Inna metaanaliza, która została również przeprowadzona w 2020 badała wpływ interwencji żywieniowych na stan odżywienia pacjentów z nowotworem żołądka. Fortyfikacja diety za pomocą ONS-ów pozwoliła na zmniejszenie utraty masy ciała. Żywienie dojelitowe wpłynęło znacząco na poprawę stężenia prealbuminy (czułego wskaźnika stanu odżywienia).
• W 2018 roku przeprowadzono metaanalizę dotycząca wpływu doustnych interwencji żywieniowych na stan odżywienia pacjentów podczas chemio i radioterapii. Udowodniono, że poradnictwo dietetyczne, stosowanie ONS-ów oraz stosowanie ONS-ów wzbogaconych w kwasy omega-3 oraz białko wpływa na zwiększenie masy ciała podczas stosowanego leczenia. Największy efekt uzyskano w przypadku stosowania diety wzbogaconej w omega-3 oraz białko. Dodatkowo stosowanie doustnych suplementów pokarmowych z dodatkiem wielonienasyconych kwasów omega-3 oraz białka pozwoliło na zmniejszenie utraty beztłuszczowej masy ciała oraz poprawę jakości życia osób chorych.

Skutki uboczne a interwencje dietetyczne

Działania onkodietetyka nie opierają się tylko na utrzymaniu masy ciała czy minimalizacji jej utraty. Zalecenia onkodietetyka są dostosowane do indywidualnej sytuacji pacjenta. W szczególności, kiedy dochodzi do pojawienia się skutków ubocznych leczenia takich jak nudności, wymioty, brak apetytu. Onkodietetyk przekazuje wskazówki, które będą minimalizowały przykre objawy a być może nawet odnajdzie przyczynę w sposobie żywienia i zastosuje odpowiednią modyfikację, która pozwoli na wyeliminowanie skutków ubocznych. Podczas chemioterapii i radioterapii może również dochodzić do biegunki lub zaparć, modyfikacje dietetyczne stanowią jedną z podstawowych interwencji, które mają na celu łagodzić objawy lub im zapobiegać.

Onkodietetyk w szerszym zakresie

Interwencje dietetyka onkologicznego nie powinny się opierać tylko na wskazówkach dietetycznych oraz dostosowaniu diety dla pacjenta. W dzisiejszym świecie otrzymujemy mnóstwo informacji co jeść, jak jeść, kiedy jeść itd. Niektóre nowinki niekoniecznie są prawdziwe, nie zawsze ich stosowanie przyniesie efekt, a czasami może również zaszkodzić. Dlatego rolą onkodietetyka jest również edukacja pacjentów oraz rozwiewanie wszelkich wątpliwości na tematy żywieniowe oraz sprawdzanie czy pojawiające się trendy żywieniowe wśród osób chorych są bezpieczne.

 

Podsumowując badania naukowe pokazują, że interwencje dietetyczne są ważnym elementem interdyscyplinarnego podejścia do pacjenta. Dietetyk onkologiczny powinien skupiać się zarówno na zapewnieniu jak najlepszego stanu odżywienia pacjentów, zapobiegać utracie masy ciała. Modyfikować sposób żywienia, dawać odpowiednie wskazówki w zależności od występujących skutków ubocznych, aby zminimalizować ryzyko niedożywienia, a tym samym zwiększyć skuteczność stosowanej terapii. Ważnym aspektem jest również edukacja pacjentów i rozwiązywanie wszystkich wątpliwości dotyczących stosowania różnych składników pokarmowych.

Dziękujemy za przeczytanie całego artykułu. Mamy nadzieję, że przyniósł on Państwu odpowiedzi na nasuwające się Państwu pytania. Jeżeli potrzebujecie Państwo więcej wiedzy w tym zakresie, zapraszamy do czytania pozostałych artykułów na naszym portalu.

 

 

Chcesz skonsultować swój przypadek z onkologiem?

Zapraszamy do kontaktu telefonicznego pod numerem przychodni 500 265 605.

lub zarezerwuj wizytę bezpośrednio na www.onkodietetyka.pl

 

Zapraszamy do naszego Centrum Onkodietetyki na ulicy Chodkiewicza 51 w Bydgoszczy

 

 

 

 

Źródła:

1.      Andrzej W. Szawłowski, Joanna Gromadzka-Ostrowska, Piotr Paluszkiewicz, Maciej Słodkowski, Jacek Sobocki, Żywienie w chorobach nowotworowych, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2020

2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29112178/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33105699/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32690170/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29788170/