Otrzymuj aktualizacje w czasie rzeczywistym bezpośrednio na swoim urządzeniu, zasubskrybuj teraz.
Zaburzenia odżywiania – czyli o ortoreksji
Żywność stanowi podstawowe źródło składników odżywczych, które koniecznie musimy spożywać, aby nie narazić się na problemy zdrowotne. Aktualnie poddaje się ją modyfikacjom, jak choćby poprzez dodawanie konserwantów, barwników lub genetycznych modyfikacji, co niekiedy wywołuje obawy konsumentów. W popkulturze oraz środkach masowego przekazu pojawiło się wiele informacji dotyczących zdrowego odżywiania oraz różnych diet, co na pierwszy rzut oka jest pozytywnym krokiem w kierunku dbania o zdrowie, czy też wygląd, jednakże brak dystansu do niespójności uzyskiwanych informacji, czy też do swojego ciała, może doprowadzić do wykluczania kolejnych grup pożywienia z codziennej diety, a w niektórych przypadkach, doprowadzić do zaburzenia odżywiania ortorexia nervosa.
Obecnie, przyjmuje się, że z zaburzeniami odżywiania wśród nastolatków zmaga się 18% dziewcząt oraz 7% chłopców, jeśli chodzi o zaburzenia takie jak anoreksja, bulimia, czy też kompulsywne objadanie się. Według specjalistów ortoreksja dotyczy obu płci w podobnym stopniu.
Czym właściwie jest?
Termin „ortoreksja” pochodzi z greckiego orthos – prawidłowy oraz orexia – apetyt. Określa on zaburzenie odżywiania, które po raz pierwszy opisał w 1977 roku lekarz Steven Bratman. Cechuje się obsesją na punkcie jedzenia jedynie zdrowej żywności, co w konsekwencji prowadzi do znacznych ograniczeń żywieniowych. Osoby dotknięte ortoreksją poświęcają większość uwagi na jakości spożywanej żywności, a sama przyjemność spożywania nie jest dla nich czymś istotnym. Posiadają one własne zasady, którymi kierują się podczas określania założeń swojej diety, czy też samego przygotowywania posiłków. Występuje ono zazwyczaj z dużym wyprzedzeniem i zaplanowaniem tego co zostanie spożyte. Podczas planowania, ortorektycy sprawdzają źródło pochodzenia żywności, stopień przetworzenia, zawartość substancji konserwujących, a niekiedy również tworzywo, w które zapakowana jest żywność. Co istotne, występują również natrętne myśli na temat zdrowego jedzenia.
Osoby dotknięte tym zaburzeniem najczęściej kupują żywność tylko w miejscach, które ich zdaniem posiadają produkty bezpieczne oraz unikają jedzenia w restauracjach, ponieważ nie mają wtedy możliwości określenia dokładnego składu i źródła żywności, niekiedy zabierają ze sobą w takie miejsca swój gotowy posiłek. Z uwagi na objaw, jakim jest poświęcanie znacznej ilości czasu planowaniu i przygotowywaniu posiłków, ortorektycy izolują się społecznie i wycofują również z życia towarzyskiego. Wpływ na to może mieć brak zrozumienia ze strony bliskich, jak również fakt, że ortorektycy oceniają innych na podstawie swoich wyborów żywieniowych.
Skutki ortoreksji
Skutki ortoreksji, a mianowicie jej powikłania zdrowotne, mogą stanowić bezpośrednie zagrożenia dla życia, jak na przykład: spadek masy ciała, osłabienie, kwasica metaboliczna, hiponatremia, odma opłucnowa, rozedma podskórna. Wskazuje się również na niedobory witaminy B12, żelaza oraz białka, jak i zaprzestanie miesiączkowania u kobiet. Bardzo ważna jest zatem uważność w rozpoznawaniu objawów tego zaburzenia. Możne mówić o ortoreksji wtedy, gdy zaburzenia dotyczące wyboru żywności mają charakter długotrwały, a nie nie przejściowy oraz mają negatywny wpływ na życie, które jest niejako całkowicie podporządkowane “prawidłowej” żywności. W obecnych czasach pożądane jest zwracanie uwagi na jakość i ilość pożywienia. Jednakże, co najbardziej istotne, powinno być ono stosowane tak, aby mieć pozytywny wpływ na nasz organizm. Nadmierna i nieelastyczna postawa w tej kwestii może stać się przyczyną wielu groźnych zaburzeń.
Bibliografia:
- Dittfeld A., Koszowska A., Fizia K., Ziora K. (2013). Ortoreksja – nowe zaburzenie odżywiania. Annales Academiae Medicae Silesiensis, 67(6), s. 393-399;
- Łucka I. i in. (2019). Ortoreksja – oddzielna jednostka chorobowa, spektrum zaburzeń odżywiania czy wariant zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych? Psychiatria Polska, 53(2), s. 371–382
